SIGARETTEN ALS STILLE GETUIGEN VAN EEN BIESBOSCHCROSSING

Schrijver
Hannie Visser
Locatie
De haven aan het Beursplein achter de Nieuwlandsedijk, Lage Zwaluwe
Thema
Strijd 1944

Door de verloren Slag om Arnhem stokte de bevrijding van Nederland in het najaar van ’44 in Brabant. En zo werd de Brabantse Biesbosch in de laatste oorlogswinter een soort niemandsland, dat crossers in de nachtelijke uren keer op keer doorkruisten om mensen, medicijnen en geheime documenten ongezien weg te brengen.

De Britse generaal John Winthrop Hackett landde 18 september 1944 met zijn vierde Britse Parachutistenbrigade op de Ginkelse heide bij Ede. Aan het einde van de Slag om Arnhem op 24 september ‘44 raakte hij zwaar gewond en werd overgebracht naar het Sint Elisabeth Gasthuis in Arnhem. Als door een wonder overleefde hij een zware operatie.

Tien dagen later ontvoert het verzet hem uit het ziekenhuis en krijgt hij in Ede onderdak bij de ongetrouwde zusters Mien, Anna en Cor de Nooij en de weduwe Rie Snoek-de Nooij. De zussen zorgen goed voor hem, vier maanden heeft hij nodig om aan te sterken. Pas op 30 januari 1945 neemt hij afscheid van zijn ‘verpleegsters’ en fietst hij door de sneeuw via Groot-Ammers naar Sliedrecht. Zijn persoons­bewijs staat op naam van mijnheer ‘Van Dalen’ en op zijn revers prijkt een SH-speldje voor doven en slechthorenden. Dit om te voorkomen dat de Britse generaal zich door zijn taal of accent zou verraden.

Vier dagen later staat in Sliedrecht zijn Biesboschcrosser Koos Meijer klaar om de generaal over het water naar het bevrijde Zuiden te roeien. “Het beloofde een koude nacht te worden. Alle reden om tante Mien dankbaar te zijn voor haar dikke blauwwitte onderbroek en de lange witte wollen trui die ik voor de reis had mogen houden”, zo beschrijft Hackett zijn tocht door de donkere Biesbosch. “Ik werd in de boot geholpen. Sterke handen duwden ons af en Koos peddelde met krachtige slag weg. Ons bootje danste als bezeten op de aanrollende baren. Ik hield me vast waar ik kon, schuim spatte op mijn gezicht en ik zette alles op alles om een te worden met de beweging van de boot. Het was koud. Ik deed mijn schoenveters wat losser en bewoog mijn tenen, want ik had geen gevoel meer in mijn voeten”. Veilig komt hij aan in de haven van Lage Zwaluwe in het bevrijde Zuiden. Daar wordt hij ontvangen door het Britse leger. “Te midden van deze vertrouwde en weldadig aandoende mengelmoes van uitrusting van het Britse leger te velde, liet ik me op een stoel vallen. Ik was weer bij mijn eigen mensen! Koos kwam binnen en we bekeken elkaar met belangstelling voor het eerst bij licht. Ik deed wat ik kon om hem mijn dankbaarheid te betuigen”. Als dank drukt de generaal Koos zijn laatste pakje sigaretten in de handen met daarop zijn handtekening.

In april 1967 wordt de film ‘Grensrechters in de Biesbosch’ opgenomen. Met ooggetuigen verslagen van de Biesboschcrossers, met verhalen over de gefusilleerde kameraden Kees van de Sande en Arie van Driel. Maar ook met generaal John Winthrop Hackett; in de film volgt een hereniging met zijn ‘crosser’ Koos Meijer uit Sliedrecht. En dan tovert Meijer het pakje Player’s Navy Cut Tabacco sigaretten tevoorschijn met de handtekening van de generaal, dat hij 23 jaar eerder van Hackett had gekregen als dank na die succesvolle crossing.

Op 8 april 1967 krijgt ook Hackett een bijzonder cadeau. De Koninklijke Vereniging ‘Onze Luchtmacht’ schenkt hem een porseleinen schaal, ontworpen door H.A. Elshout, met daarop in prachtige kleuren die bijzondere reis door de Biesbosch in de winter van 1945. Op 21 september 2012 schenken de nabestaanden de bijzondere porseleinen schaal van generaal Hackett aan het Biesboschmuseum. Hij krijgt een plekje in het museum in de kano van de Biesboschcrossers. Naast het Player’s Navy Cut Tobacco sigarettenpakje van Biesboschcrosser Koos Meijer.

Hackett overleed 9 september 1997 op 87-jarige leeftijd als laatste nog levende generaal van de Slag om Arnhem.