Black Friday: not in vain
Irene van Kemenade
Locatie
Woensdrecht
Thema
Strijd 1944
Na het echec van Market Garden, eind september, krijgt de bevrijding van Zuidwest-Nederland de hoogste prioriteit. De toegangswegen tot Zeeland en de Scheldemonding zijn voor zowel de Duitsers als de geallieerden van cruciaal belang. Het Brabantse dorp Woensdrecht vormt de toegangspoort tot Zeeland en krijgt het zwaar te verduren tijdens Operatie Black Angus.
The Black Watch of Canada, met soldaat John Dubetz binnen haar gelederen, krijgt op 13 oktober 1944 de opdracht de spoordijk van de lijn van Bergen op Zoom naar Vlissingen in te nemen. John heeft het strijdtoneel overzien, en heeft er een hard hoofd in. Het ondergelopen open veld dat zijn bataljon moet doorkruisen is bezaaid met mijnen en boobytraps. Aan de overkant van het veld ziet hij de Duitse troepen liggen. Zij hebben zich ingegraven langs de spoorlijn en in de hoger gelegen bossen bij Lindonk. Het moeilijk begaanbare, open terrein en de route langs het dijkje maakt de Canadezen tot een gemakkelijke prooi en de aanval loopt dan ook uit op een groot drama. Dubetz, in de voorste gelederen, wordt al snel in zijn arm geschoten. “Ik zei tegen mezelf: wegwezen hier, John. Ik stond op, mijn gewonde arm woog een ton. Ik strompelde terug”. Onder aanmoediging van soldaten van zijn regiment (“Come on! Get away there”) overleeft John de kogelregen. Hij is een van de in totaal 38 gewonden. Aan het eind van de dag, waarop geen enkele terreinwinst wordt geboekt, worden 58 gesneuvelden aan geallieerde zijde geteld. Aan Duitse zijde valt slechts één gewonde. In de Canadese geschiedenis staat deze dag te boek als Black Friday. De strijd verandert Woensdrecht in een puinhoop. Geen huis blijft ongeschonden. Uiteindelijk wordt het dorp pas op 23 oktober 1944 bevrijd.
Na vijf weken moeizame strijd, uitputtende veldslagen en vele slachtoffers werd door het Canadese 1e Leger de Slag om de Schelde gewonnen. Na ruiming van meer dan 250 mijnen werd drie weken later eindelijk de haven van Antwerpen geopend voor de geallieerde scheepvaart. Hoewel deze Slag om de Schelde niet erg bekend is, was hij essentieel om de geallieerde legers van voorraden te voorzien waarmee de strijd in West-Europa kon worden voortgezet en een bijdrage kon worden geleverd aan de eindoverwinning op nazi-Duitsland . De grote offers die onder andere de Black Watch of Canada heeft gebracht zijn niet voor niets geweest.
Historisch kader Slag om de Schelde
De Slag om de Schelde was een grote militaire operatie in het noorden van België en het zuidwesten van Nederland. Canadese, Poolse en Britse troepen kregen de opdracht de Schelde vrij te maken van Duitse versterkingen. Op die manier zouden geallieerde schepen de haven van Antwerpen kunnen bereiken. De Slag om de Schelde startte op 1 oktober en duurde tot 8 november 1944. De slag duurde zo lang omdat de Britse generaal Montgomery in september prioriteit had gegeven aan Operatie Market Garden. Het Duitse leger had daardoor de tijd om de Zeeuwse eilanden en de Schelde-oevers in een fort te veranderen.
Lees hier meer over de Slag om de Schelde: https://www.tweedewereldoorlog.nl/kennis/themas/wereldwijde-schaal-conflict/bevrijding/bevrijding-nederland/slag-om-de-schelde/
Soldaten lopen door de Antwerpsestraatweg in Hoogerheide – het regent drie weken onophoudelijk.