NOODWONING VILLA V-1

Schrijver
Birgit Barten
Locatie
Lith – Villa V1
Thema
Vrijheid

Begin 1945 is Brabant al grotendeels bevrijd maar nog niet veilig. Over heel Brabant vliegen er nog geregeld V-1 vliegtuigbommen van bezet gebied naar strategische doelen van de geallieerden, zoals de haven van Antwerpen. V-1’s haalden echter lang niet altijd hun doel.

Lambertus Huismans, geboren in 1888, schoolhoofd in Lith, is erg actief in het Brabantse dorp. Naast schoolhoofd is hij organist en zingt hij in het kerkkoor. Ook is hij een enthousiaste imker, geeft landbouwles, is lid van de Boerenbond én directeur van de Boerenleenbank. De familie Huismans woont in een onderwijzerswoning, deze woning is een verlengde van de Openbare Teekenschool. De hervormde kerk, de jongensschool en de woning van meester Huismans staan met hun voorkant naar elkaar gericht. Tussen deze gebouwen ligt een speelplaats met uitzicht op de Maas en de uiterwaarden. Meester Huismans kon ’s avonds na zijn activiteiten genieten van een mooi uitzicht vanuit zijn huis. Deze ge­bouwen samen vormen een idyllisch stukje van Lith. De kleinzoon van Lambertus Huismans vertelt dat zijn opa zich tijdens de oorlog vooral zorgen maakte over anderen. Met name over zijn kinderen. Dochter Riek was actief bij de knokploeg in Lith en oudste zoon Martien verspreidde illegale bladen.

Op 14 januari 1945 zit hij samen met de commandant van de Canadese tankeenheid, die bij de familie was ingekwartierd, aan de administratie van de Nationale Hulp Actie Rode Kruis. Dan komt midden in het hart van Lith de vliegende Duitse bom terecht. Lambertus Huismans en zijn vrouw, oudste dochter Leen en zoon Martien raken zwaargewond en moeten naar ziekenhuizen in de omgeving. Ook de commandant raakt licht gewond. De hervormde kerk, scholen, verdere bebouwing en het huis van het gezin Huismans zijn compleet vernield. Gelukkig vindt het schoolhoofd enige tijd later onderdak in een voormalige synagoge en worden de kinderen verspreid ondergebracht. Het puinruimen kan beginnen.

Het puin wordt niet veel later weggeruimd en er komen noodwoningen voor de mensen die nu geen huis meer hadden. De noodwoning van de Huismansen wordt door een neefje van Lambertus treffend voorzien van een bordje: ‘Villa V-1’.

Huismanspark

Het schoolhoofd ging na de oorlog door met zijn werk, maar het V1-drama heeft hem wel een trauma opgeleverd zo vertelde zijn jongste zoon later. Vlakbij de nieuwe protestantse kerk en bejaardenwoningen is een park aangelegd ter ere van Lambertus Huismans: Het Huismanspark.

 

Historisch kader V1

Vergeltungswaffe, of ‘vergeldingswapen’: dat betekent de V in V1. Het doel was, zoals de naam al doet raden: vergelding, wraak. De V1 was een soort vliegende bom: een dodelijk wapen in een onbemand vliegtuig. Vanaf juni 1944 lanceerden Duitse katapultinstallaties meer dan 9.000 bommen op doelen in Frankrijk, Engeland en België. Nederland lag precies in de vuurlinie. Ongeveer 2.000 V1’s kwamen neer in Nederland, een groot deel daarvan in Brabant. Wie een V1 over hoorde vliegen, was vooral bang als de motor stopte: dat betekende dat het zou neerstorten en ontploffen. In Tilburg en elders zeiden mensen dan een schietgebedje: ‘Lief vrouwke geef ‘m nog een douwke.’

Lees hier meer over de V1 en V2: http://www.vergeltungswaffen.nl/index.html, en hier meer over de herdenking van een ontplofte V1 in Tilburg: http://www.omroepbrabant.nl/?news/224029822/Tilburg+herdenkt+drama+met+V1+Verschrikkelijk+wapen+dat+vooral+onschuldige+burgers+trof.aspx

FOTO
Lambertus Huismans met zijn familie. Op het bordje boven de deur het bordje ‘Villa V1’.
(Afbeelding: privébezit familie Huismans, z.j.)

Bekijk nog meer verhalen in dit thema

SAMENWERKENDE PARTNERS

VILLA V-1

Author
Birgit Barten
Location
Lith – Villa V1
Theme
Freedom

By the start of 1945, Brabant had largely been liberated but was not yet safe. V-1 flying bombs were regularly flown over Brabant from the occupied area to strategic Allied targets, such as the port in Antwerp, but the V1s did not always hit their targets.

Lambertus Huismans, born in 1888 and a headmaster in Lith, was very active in his Brabant village and in addition to his work at the school, organised and sang in the church choir. He was also an enthusiastic beekeeper, gave lessons in farming, was a member of the Boerenbond farmers union and director of the farmers lending bank. The Huismans family lived in a teacher’s house, an extension of the Openbare Teekenschool. The reformed church, boys’ school and house in which the Huismans lived were positioned with their fronts facing one another. Between the buildings was a play area with views over the River Maas and the floodplains. Headmaster Huismans would enjoy the views from his house every evening after finishing all of his activities. Together, the buildings formed an idyllic area of Lith.

The grandson of Lambertus Huismans explains how his grandfather worried a great deal about others during the war, particularly his children. His daughter Riek was an active member of the local commando group in Lith and his eldest son Martien distributed illegal publications.

On 14 January 1945, he was sitting with the commander of the Canadian tank unit who had been billeted with the family, at the administration of the Red Cross National Assistance Action. It was at that moment that the flying German bomb landed in the heart of Lith. Lambertus Huismans and his wife, eldest daughter Leen and son Martien were seriously injured and taken to the nearby hospital. The commander also suffered injuries, albeit minor. The reformed church, schools, other buildings and the Huismans’ family home were completely destroyed. Luckily, the headmaster was able to move into a former synagogue, while the children were accommodated elsewhere. The clean-up began and it was not long before the rubble was cleared away and those whose homes had been destroyed were found temporary accommodation. One of Lambertus’ nephews fitted a rather apt sign to the front of the Huismans’ temporary home bearing the words ‘Villa V-1’.

Huismanspark

After the war, the headmaster continued with his work but, as he explained to his youngest son some time later, the V1 drama left him somewhat traumatised. A park was subsequently built next to the new protestant church and retirement homes and dedicated to the memory of Lambertus Huismans: Huismanspark.

PHOTO

Lambertus Huismans with his family. The sign ‘Villa V1’ is visible above the door.

(Image: private ownership, Huismans family, undated)

PARTNERS