KAMPINA AIRBORNE THE HIDDEN LIBERATORS

Author
Hadewijch Zwart
Location
Boxtel (De Kampina)
Theme
Resistance

The soldiers may have braced themselves or shut their eyes, but they didn’t make a sound as they jumped out of the plane. It’s the 17th September 1944 and under the leadership of Allied Field Marshal Montgomery, they are getting ready for a secret daring attempt to drive the Germans out of the Netherlands in one fell swoop. In order to get the troops behind German lines, in the middle of occupied territory, Montgomery devised a life-threatening ruse: Operation Market Garden. He drops his soldiers from aircraft just south of the three great rivers, the Meuse, Waal and the Rhine. The aim was to free up the bridges crossing the rivers so that the ground forces could invade from Belgium.

The resistance café owner

The café owner Gerard van der Meijden from Boxtel, together with his wife Door, had been involved in the local and later national resistance from the beginning of the war. They located hiding places and collected food and false papers for people in hiding. Gerard was closely involved with the national pilot assistance programme. He helped pilots to reach safe places such as Spain, via Boxtel. Market Garden was tumultuous for both citizens and occupiers. Hundreds of planes carrying Allies readying for the fight ahead zooming overhead, pulling sailplanes behind them. Hopeful news of an imminent liberation rushing through the country. The Germans and their helpers in turn were preparing for a counterattack.

Two sailplanes separated too early east of Oisterwijk, ten kilometres west of Boxtel. The residents of Oisterwijk watched their hope disappear as the planes disappeared behind the trees. The soldiers survived the fall, but were not allowed to move on. They were still in the middle of occupied territory and the Allies didn’t advance as quickly as they’d hoped. The danger of being discovered by the enemy was too great. The local resistance swung into action immediately, to help the soldiers stay hidden. When Gerard hears the news he doesn’t hesitate for a moment.

“I must do something”

Boxtel is no longer safe. The Germans are using the village as a base against the advancing Allies. Door leaves to go to her parents in Esch, but Gerard doesn’t go with her. “I must do something” are the hasty words with which he bids his wife farewell. The soggy moorland De Kampina lies between Boxtel and Oisterwijk. Gerard knows the moors with their treacherous marshes like the back of his hand.

Door doesn’t know what he’s about to do, or when…or indeed if, she’ll ever see him again. After that day she doesn’t see her husband for weeks. She jumps when she hears the doorbell ring suddenly. She runs to the door and opens it. It takes a moment before she recognises that it’s really Gerard standing there smiling, saying “Are you coming Door?”. Then she throws her arms around his neck.

Picnic in the Kampina

Laden with backpacks full of food, Gerard and Door head out, into the Kampina. If they encounter Germans unexpectedly, they plan to tell them that they’re going on a picnic together. They arrive at an open space, and Gerard points out pieces of canvas that are scattered everywhere on the marshy ground to Door. Gerard pulls aside a piece of canvas, and Door looks right into the dirty, unshaven but radiant faces of a handful of Americans.

When she looks up, she sees the other pieces of canvas moving too. The soldiers are overjoyed, and Door can scarcely believe her eyes. The thirty hidden liberators take the jam sandwiches and smile at her gratefully, before throwing themselves into the food with obvious pleasure.

PHOTO
(Image: Private property of G. Segers via Peter van der Linden, 1944)

A few Airborne soldiers show off the handguns they’d seized from the Germans after Boxtel was liberated by them. The shoulder insignias of the two American Airborne soldiers are clearly visible. At the far right, the ‘Screaming Eagle emblem of the 101st Airborne Division, and on the left the AA ‘All American’ emblem of the 82nd Airborne Division. In the middle, a soldier from the British 1st Airborne Division with beret and emblem on his beret from the South Staffordshire Regiment. 25th October 1944.

PARTNERS

KAMPINA AIRBORNE: DE VERBORGEN BEVRIJDERS

Schrijver
Hadewijch Zwart
Locatie
Boxtel (De Kampina)
Thema
Verzet
De soldaten klemmen hun tanden op elkaar of knijpen hun ogen dicht, maar geven geen kik als ze uit het vliegtuig springen. Het is 17 september 1944 en onder leiding van de geallieerde veldmaarschalk Montgomery maken ze zich klaar voor een gewaagde en geheime poging de Duitsers in één klap uit Nederland te verdrijven. Om de troepen achter de Duitse linies, midden in bezet gebied te krijgen, verzint Montgomery een levensgevaarlijke list: operatie Market Garden. Hij dropt zijn soldaten uit vliegtuigen net ten zuiden van de grote rivieren. Zij moeten de bruggen vrijmaken voor het grondleger dat de aanval inzet vanuit België.

De café-eigenaar van het verzet

De café-eigenaar Gerard van der Meijden uit Boxtel is samen met zijn vrouw Door al sinds het begin van de oorlog betrokken bij het plaatselijke en later ook landelijke verzet. Ze zoeken onderduikadressen en verzamelen levensmiddelen en valse papieren voor de onderduikers. Gerard is nauw betrokken bij de landelijke pilotenhulp. Hij helpt piloten via Boxtel naar veilige gebieden zoals Spanje. Market Garden brengt zowel bezetters als burgers in rep en roer. Honderden langs scherende vliegtuigen trekken kleinere zweefvliegtuigen voort, waarin de geallieerden zich klaarmaken voor hun strijd. Het hoopvolle nieuws van de aanstaande bevrijding snelt door het land. Op hun beurt maken de Duitsers en hun helpers zich op voor een tegenaanval.

Ten oosten van Oisterwijk, tien kilometer ten westen van Boxtel, schieten twee zweefvliegtuigen te vroeg los. De inwoners van Oisterwijk zien hun hoop met de vliegtuigen achter de bomen verdwijnen. De soldaten overleven de val, maar mogen niet verder trekken. Ze bevinden zich nog midden in bezet gebied en de geallieerden rukken niet zo snel op als gehoopt. Het gevaar dat de vijand ze ontdekt, is te groot. Het lokale verzet komt onmiddellijk in actie en helpt de mannen verborgen te blijven. Wanneer Gerard het nieuws hoort, aarzelt hij geen moment.

 

“Ik moet iets doen”

In Boxtel is het niet meer veilig. De Duitsers gebruiken het dorp als uitvalsbasis tegen de oprukkende geallieerden. Door gaat naar haar ouders in Esch, maar Gerard gaat niet mee. “Ik moet iets doen”, zijn de haastige woorden waarmee hij afscheid neemt. Tussen Boxtel en Oisterwijk ligt het drassige veengebied, De Kampina. Gerard kent het natuurgebied met zijn verraderlijke vennen door en door. Wat hij gaat doen en wanneer of zelfs óf ze hem terugziet, weet Door niet. Na die dag ziet ze haar man wekenlang niet. Plots schrikt ze op wanneer de bel gaat. Ze rent naar de deur en trekt hem open. Het duurt even voordat ze beseft dat het echt Gerard is die glimlachend voor haar staat en zegt: “Ga je mee Door?”. Dan vliegt ze hem om zijn nek.

 

Picknick in de Kampina

Bepakt met rugzakken vol met eten trekken Gerard en Door eropuit, De Kampina in. Mochten ze onverhoopt Duitsers tegenkomen, dan vertellen ze dat ze samen gaan picknicken. Aangekomen bij een open plek, wijst Gerard Door op stukken tentzeil die overal verspreid op de drassige grond liggen. Gerard trek een zeil opzij en Door kijkt recht in de vuile, ongeschoren, maar stralende gezichten van een handvol Amerikanen.

Wanneer ze opkijkt, ziet ze de andere tentzeilen ook be­wegen. De soldaten zijn dolblij en Door kan het nauwelijks bevatten. De dertig verborgen bevrijders nemen de boterhammen met jam aan en lachen haar dankbaar toe, voordat ze zich met een smakelijk genoegen op het eten storten.

 

FOTO

(Afbeelding: privébezit G. Segers via Peter van der Linden, 1944)

Enkele Airborne-militairen tonen elkaar hun op de Duitsers buitge­maakte handvuurwapens nadat Boxtel door hen was bevrijd. Duidelijk zichtbaar zijn de schouderemblemen van de twee Amerikaanse Air­borne militairen. Meest rechts het ’Screaming Eagle’ embleem van de 101e Airborne Divisie en links het AA ’All-American’ embleem van de 82e Airborne Divisie. In het midden een militair van de Britse 1e Airborne Divisie met baret en baretembleem van het South Staffordshire Regiment. 25 oktober 1944.

SAMENWERKENDE PARTNERS