GERONK IN DE NACHT

Schrijver
Laura Hondebrink
Locatie
Op de hoek van de Zuid Parallelweg en de Kardinaal van Enckevoirtstraat, Mierlo-Hout (gemeente Helmond)
Thema
Inval mei 1940

De Engelsen begonnen al snel na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog met het bombarderen van strategische doelen in Duitsland. Het geronk van vliegtuigen die vanuit Engeland op weg waren naar Duitsland was in Nederland vaak horen. Zo ook op de avond van 23 mei 1940 in Mierlo-Hout, twee weken na het begin van de oorlog in Nederland.

Een fatale nacht

De 58 jarige Alex Heldens staat op de desbetreffende avond uit zijn woonkamerraam te kijken. Heldens woont in Mierlo-Hout, op de hoek van de Kardinaal van Enckevoirtstraat en de Zuid Parallelweg. Zijn vrouw Frida Heldens en zijn zoon liggen op boven in het huis te slapen. De kans is groot dat Heldens rond middernacht beneden staat omdat hij wakker werd van het geronk van de vliegtuigen. Buiten op straat staan nog drie anderen mannen te kletsen, Sjef Spoormakers, Franks van de Kimmenade en Harrie Smits. De Britse vliegtuigen vliegen laag over het dorp.

Een van de vliegtuigen vliegt niet door maar blijft boven Mierlo-Hout rondcirkelen. De reden daarvoor is niet duidelijk, zou hij afkomen op de zaklampen waarmee de drie mannen de lucht in schenen? Of ziet hij de oude schilders wagen met de paarden-beugels verderop aan voor Duits luchtafweergeschut? Plots wordt er een lichtkogel afgevuurd, gevolgd door een grote knal. De bom slaat in waar de drie mannen staan te praten, en ze zijn op slag dood. Ook Alex Heldens, die bij het raam stond, overleeft het niet. Zijn vrouw en zoon die boven lagen hebben meer geluk, maar blijven zonder man en vader achter.

Maar waarom hier?

Het is niet duidelijk waarom het vliegtuig de bom op precies deze plek heeft laten vallen. Na de oorlog gaan er geruchten rond dat de bom bedoeld zou zijn voor een nazi uit hoge kringen: Arthur Seyss-Inquart. Deze werd aan het begin van de oorlog aangesteld als Rijkscommissaris van het bezette Nederland en zou tijdens zijn reis van Duitsland naar Nederland, in mei 1940, een stop hebben gemaakt bij de Duitse en nazi-gezinde Fritz Potzler. Deze woonde toevallig in een huis vlakbij dat van Alex Heldens. Het is dan ook niet gek dat het verhaal ontstond dat de bom voor Seyss-Inquart bedoeld was.

Voor de familie en vrienden van de burgerslachtoffers bleef het jarenlang onduidelijk waarom de bom precies op die straathoek in Mierlo-Hout gevallen was. Zo ook voor de kleinzoon van Alex Heldens, die naar zijn opa vernoemd werd. Na lange zoektochten in de Britse archieven werd een belangrijke ontdekking gedaan. Het vliegtuig waaruit de bom viel en de bemanning van het vliegtuig werden achterhaald. Het bleek een Brits vliegtuig dat werd bestuurd door de Canadees Wilfred John Lewis. Met deze informatie kon ook de opdracht voor de piloot achterhaald worden: het vernietigen of ontsporen van treinen zodat de spoorlijnen geblokkeerd werden. Kleinzoon Alex was niet verbaasd met de uitkomst van het onderzoek. Het huis van zijn opa lag aan het spoor, op nog geen 100 meter van de spoorwegovergang over de toenmalige Helmondseweg (nu Mierloseweg), een belangrijke doorgaande weg van Eindhoven naar Helmond. Dat het een Engelse en geen Duitse bom was die doel miste en daarmee het leven van zijn opa nam maakt het voor hem wel extra pijnlijk.

Aan de verschrikkelijke gebeurtenis op 23 mei herinnert het herdenkings- en bevrijdingsmonument Mierlo-Hout, waarop ook de namen van Alex Heldens en de drie andere omgekomen mannen te zien zijn.

Dit verhaal is gebaseerd op het onderzoek van Jeroen Koppes, Stichting Informatie Wereldoorlog Twee (STIWOT).

FOTO – Graven 4 omgekomen mannen

FOTO – het verwoeste huis

Bekijk nog meer verhalen in dit thema

← LAUGHING LIKE MADMEN IN THE MURDER COMPOUND BEVRIJD DOOR TWEE KEER TWEE MAN →

SAMENWERKENDE PARTNERS

A deadly night

58 year old Alex Heldens was looking out of his living room window that evening. Heldens lived in Mierlo-Hout, on the corner of the Kardinaal van Enckevoirt Street and the Zuid Parallel Road. His wife Frida Heldens and their son were upstairs sleeping. Heldens was often downstairs around midnight because the roar of the planes flying overhead woke him up. Outside, three other men were chatting: Sjef Spoormakers, Franks van de Kimmenade, and Harrie Smits. The British planes flew low over the village.

One of the planes didn’t continue flying over the village, but kept circling Mierlo-Hout. The reason isn’t clear – perhaps he had seen the light coming from the torches of the men who were chatting outside and was confused by it? Or perhaps he thought the old painters cart with the riding stirrups a little further down the road was a German anti-aircraft artillery? Suddenly the plane fired its weapon, and there was a loud bang. The bomb landed where the three men were chatting, and they were killed instantly. Alex Heldens, standing by the window, didn’t survive either. His wife and son upstairs had more luck, but they were left without their husband and father.

But why here?

It’s not clear why the plane dropped its bomb at this precise spot. After the war there were rumours that the bomb had been intended for a high-level Nazi: Arthur Seyss-Inquart. He had been appointed Reich Commissioner for the occupied Netherlands at the beginning of the war, and in May 1940 may have stopped over at the house of German Nazi sympathiser Fritz Potzler, on his way from Germany to take up his post in the Netherlands. Coincidentally, Potzler lived close to Alex Heldens. So it’s no wonder that the story arose that the bomb had been intended for Seyss-Inquart.

But for the family and friends of the civilian victims, the reason the bomb fell on that exact corner in Mierlo-Hout remained a mystery for many years. Also for Alex Heldens’ grandson, who was named after his grandfather. After a long search in the British archives, an important discovery was made. The plane that dropped the bomb, and the crew of the plane were discovered. It turned out to be a British aircraft that was flown by Canadian Wilfred John Lewis. This information made it possible to find out the pilot’s mission too: it was to destroy or derail trains so that the railway line would be blocked. Grandson Alex wasn’t surprised with the outcome of the investigation. His grandfather’s house was right next to the railway line, less than 100 metres from the railway crossing over the then Helmondse Road (now Mierlose Road), and important through road from Eindhoven to Helmond. But the fact that it was not a German bomb, but British bomb that missed its target and killed his grandfather made it all the more painful.

The Memorial and Liberation monument in Mierlo-Hout commemorates this awful event on 23 May, and lists the names of Alex Heldens and the other three men who perished.

This story is based on the investigation done by Jeroen Koppes from the Foundation for Information About the Second World War (STIWOT).