ERGER DAN DE MOF

Locatie
Tilburg

Schrijver
Tjeu Cornet

Tijdens de bezetting dienden honderden Nederlandse politiemensen actief de Duitse zaak. Ze waren lid van de NSB, Rechtsfront of de Germaanse SS. De ijver en bruutheid waarmee deze Jodenjagers te werk gingen, was ongekend. Dat gold ook voor Piet Gerrits, Tilburgs politieman en agent van de Sicherheitsdienst. Verzetsmensen waren op hem gebrand. Maar hij ook op hen.

Piet Gerrits (1896) uit Gilze is vóór de oorlog al opperwachtmeester bij de Tilburgse politie. Na de Duitse inval is hij openlijk NSB’er. Als politieman negeert hij het gezag van superieuren. “Dat zijn allemaal slappelingen.” Hij laat wel even zien hoe je jacht maakt op Joden. Grof en meedogenloos. Vanwege zijn wangedrag en vooral ook het systematisch seksueel geweld jegens vrouwelijke arrestanten, is hij een lastpost voor zijn collega’s van de politie en zelfs voor de SD.

Het verzet in Tilburg wil Gerrits al lang omleggen. Maar het valt niet mee een goede gelegenheid te vinden. Tot in januari 1944. Dan arresteert Gerrits een Joods echtpaar dat volgens hem valse persoonsbewijzen heeft. Dat klopt, want ze zijn gemaakt door een ambtenaar die voor het verzet werkt. Terwijl Gerrits rechercheert, beraamt het verzet een aanslag op hem. Twee kameraden uit Amsterdam worden ingevlogen. Het fatale schot zal worden gelost door een Tilburgse politieman, collega van Piet Gerrits.

Op 24 januari 1944, na spertijd, wordt Piet Gerrits uit zijn woning gelokt. Het gearresteerde Joodse echtpaar zou een verklaring willen afleggen. Zes verzetsstrijders posteren zich rond de vijfsprong Nieuwlandstraat-Tuinstraat-Stationsstraat-Noordstraat-Korte Schijfstraat. De schutter staat in het portiek van apotheek ‘De Medicijnman’. Precies op de route die Gerrits dagelijks aflegt van zijn huis naar het politiebureau. Ze hoeven alleen maar te wachten en het moordplan uit te voeren.
Piet Gerrits komt inderdaad, wat vroeger dan verwacht. Hij neemt echter niet de gebruikelijke route, maar maakt een omweg. Zo komt hij van de andere kant de Nieuwlandstraat in. Hoe kan dat? De zaak blijkt verraden, van binnenuit. Piet Gerrits weet dus van de aanslag en kan die verijdelen. Al fietsend ziet hij een van de mannen voor zich. Hij arresteert hem meteen; het is immers na spertijd. De anderen maken zich uit de voeten en duiken bijna allemaal onder.

In de loop van 1944 worden op één na alle leden van de verzetsgroep gearresteerd en ter dood veroordeeld. De verrader komt er vanaf met 15 jaar tuchthuis. Op 26 mei 1944, ’s morgens om half vijf, worden de zes Tilburgse aanslag­plegers met acht anderen uit Bergen op Zoom in de Loonse en Drunense Duinen gefusilleerd. Vijf maanden later is Brabant vrij. Sinds die tijd wordt gezocht naar de graven. Die zijn tot op heden niet gevonden.

Na de bevrijding werden de gangen van Nederlandse politiemensen in de oorlog nagegaan. Van ongeveer 230 agenten werd een dossier aangelegd. Samen waren zij verantwoordelijk voor de arrestatie en de dood van 4.800 Joden. Gerrits deed daar fanatiek aan mee. Na de capitulatie werd hij in Winschoten herkend en door het Gerechtshof in Den Bosch ter dood veroordeeld. Op 29 mei 1947 werd Piet Gerrits in Vught geëxecuteerd.

FOTO
Piet Gerrits (Afbeelding: Geheugen van Tilburg.nl, z.j.)

Bekijk nog meer verhalen in dit thema

WORSE THAN THE GERMANS

Locatie
Tilburg

Schrijver
Tjeu Cornet

During the occupation, hundreds of Dutch police officers actively served the German cause as members of the NSB, Rechtsfront or German SS. The assiduous, brutal nature with which these Jew hunters went about their work was unprecedented. Piet Gerrits was one of them. A Tilburg police officer and agent of the German Sicherheitsdienst (Security Service), resistance fighters were eager to get their hands on him and he on them.

Before the war, Piet Gerrits (born 1896) was a sergeant with the Tilburg police force. Following the German invasion he was openly a member of the National Socialist Movement in the Netherlands (NSB). As a police officer, he was known to ignore the authority of his superiors — ‘They’re a bunch of losers.’ He demonstrated the best way to hunt down Jews — rough and ruthless. Through his misconduct and systematic sexual abuse of female arrestees, he became a nuisance to his colleagues and the Security Service itself.

Gerrits had long wanted to overthrow the resistance in Tilburg but the right opportunity never came along. Until January 1944, when Gerrits arrested a Jewish couple who he believed had falsified identity documents. And he was right. Their documents had been made by an official working for the resistance. While Gerrits was carrying out his investigations, the resistance was planning its attack on him. Two comrades were flown in from Amsterdam. The fatal shot was to be fired by a Tilburg police officer, a colleague of Piet Gerrits.

On 24 January 1944, once the curfew had started, Piet Gerrits was lured from his apartment, having been told that the arrested couple wanted to make a statement. Six resistance fighters had been posted around the junction of Nieuwlandstraat, Tuinstraat, Stationsstraat, Noordstraat and Korte Schijfstraat, with the gunman positioned in the porch of the local pharmacy, ‘De Medicijnman’. This was the exact route that Gerrits took every day en route from his home to the police station. All they had to do was wait and put the assassination plan into action.

Piet Gerrits did leave his apartment, but slightly earlier than expected and rather than take his usual route, took a detour, entering Nieuwlandstraat from the other end. Why? Betrayal, from the inside — Piet Gerrits knew of the planned attack and was prepared. Gerrits saw one of the men ahead of him on a bicycle and arrested him immediately for breaking the curfew. The others fled and went into hiding.

During the course of 1944, the members of the resistance group were arrested one by one and condemned to death. The betrayer was sentenced to fifteen years imprisonment. On 26 May 1944 at 4.30 in the morning, the six members of the Tilburg resistance group were shot in the Loonse and Drunense Dunes national park, along with eight others from Bergen op Zoom. Brabant was liberated five months later. The area has since been scoured but to this day, the graves have never been found.

After liberation, the actions of Dutch police officers during the war were investigated and a file prepared detailing the crimes of 230 agents who were jointly responsible for the arrest and death of some 4800 Jews. Gerrits was a fanatical contributor. Following the surrender, he was spotted in Winschoten and condemned to death by the court in Den Bosch. He was executed in Vught on 29 May 1947.

PHOTO

Piet Gerrits

(Image: Tilburg.nl archive, undated)

More stories by this theme

PARTNERS